Nauka mowy jest elementarną częścią składową procesu uczenia się u dzieci. U niektórych maluchów pierwsze słowa wypowiadane są stosunkowo wcześnie, inne nawet do 3-4 roku życia mówią niewiele, posługując się jedynie pojedynczymi słowami. Rodzic powinien monitorować to, w jakim tempie rozwija się pod względem psychofizycznym jego pociecha. Jeśli ma wątpliwości w tym zakresie i widzi, że dziecko mocno odstaje od rówieśników w mowie, powinien zwrócić się o konsultację do logopedy. Zajęcia logopedyczne i diagnozy stanu dziecka mogą być dokonywane między innymi w przedszkolach. Atutem placówki jest umożliwienie rodzicom i dzieciom uczestnictwo w indywidualnych zajęciach z zatrudnianym przez nią, wykwalifikowanym logopedą.
Kiedy jest to konieczne?
Im wcześniej zauważone zostaną jakiekolwiek nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym dziecka, tym szybciej będzie można na nie odpowiednio zareagować. Nie można liczyć tylko na to, że dziecko wkrótce zacznie płynnie mówić, bez wad wymowy. Logopedzi mówią dobitnie o tym, że z poważnych wad wymowy nie wyrasta się samoczynnie. Potrzeba wiele pracy z dzieckiem i nad dzieckiem, aby w przyszłości posługiwało się poprawnym językiem.
Pierwszym etapem rozwoju mowy jest gaworzenie, następnie dziecko zaczyna wymawiać pierwsze głoski i pojedyncze wyrazy. Jeśli mowa u dziecka nie wykształca się prawidłowo, np. maluch wysuwa język między zęby podczas artykulacji takich głosek jak s, z, c, dz, wizyta u logopedy nie może być odkładana. Podobnie jest w przypadku trzylatków, które nie potrafią artykułować głosek f, w, t, d czy l.
Jeśli mowa dziecka zapisywanego do przedszkola jest niezrozumiała dla otoczenia, należy zgłosić się już do logopedy. Fachowiec oceni, czy jest to problem wymagający indywidualnych zajęć logopedycznych. Kwalifikacją do konsultacji logopedycznej z dzieckiem jest niepłynność mowy.
Rola rodziców i przedszkola
W zasadzie od najwcześniejszych lat należy zwracać uwagę na mowę dziecka. Maluch powinien bez trudu komunikować się z rodzicami i rówieśnikami, czy opiekunami w przedszkolu. Rodzice muszą być świadomi tego, że dziecko w wieku przedszkolnym, mające 3 lata, powinno umieć budować i wypowiadać pojedyncze zdania, poprawnie wymawiając głoski, prócz r, sz, ż, cz, dż. Głoska r pojawia się w mowie dziecka w wieku 6-ciu lat, choć wielu przedszkolaków nie powinno mieć z nią problemu. Dziecko w wieku szkolnym powinno mieć całkowicie wykształconą mowę i wypowiadać wszystkie głoski poprawnie.
Maluch w wieku 2 lat powinien doskonale rozumieć zdania wypowiadane do niego, oczywiście z wykorzystaniem prostego języka. Jeśli nie wykonuje poleceń, albo polecenia realizuje nieadekwatnie do tego, co mówi rodzic, może mieć zaburzenia w rozumieniu, których przyczyną jest opóźnienie rozwoju mowy o typie afazji.