U dziecka w wieku przedszkolnym wiele dzieje się w sferze emocjonalnej. Wraz z wiekiem pojawiają się na tym tle nowe problemy, ale i uczucia pożądane – przyjaźń, zrozumienie, akceptacja i miłość. Ważne jest, aby na każdym etapie rozwoju emocjonalnego dziecka przedszkolnego miało ono oparcie w rodzicach, opiekunach czy nauczycielach w przedszkolu.
Nauka rozpoznawania emocji
Kiedy dziecko wpada w złość, cieszy się czy się smuci, robi to w sposób spontaniczny, zgodnie ze swoim nastrojem. Maluch nie jest w stanie nazwać i rozpoznać swoich emocji, ani odpowiedzieć na pytanie, skąd biorą się poszczególne uczucia. Jest zagubiony, nie potrafi radzić sobie z nagromadzonymi emocjami i nimi kierować. Wtedy rodzic i przedszkole powinni zapewnić mu dostęp do odpowiedniej wiedzy. Dziecko musi wiedzieć, że emocje, nawet te negatywne, pojawiają się w naszym życiu w niektórych sytuacjach i musimy się nauczyć je wyrażać oraz niekiedy także tłumić. Jeśli przedszkolak zostanie pozbawiony tych ważnych informacji, wsparcia i zrozumienia ze strony dorosłych, może stać się to przyczyną występowania wielu zaburzeń w jego rozwoju psychicznym.
Osoby, które nie potrafią identyfikować swoich uczuć, nie będą umiały okazać empatii, troski o drugą osobę. Będą dbały jedynie o własne potrzeby i pragnienia. Może to w szczególnych przypadkach prowadzić do zachowań aroganckich, agresywnych i innych, negatywnych emocji.
Jak rozumieć stany emocjonalne?
Dziecko w wieku przedszkolnym szybko chłonie wiedzę, dlatego jest to odpowiedni moment na przekazanie mu informacji o emocjach. Musi wiedzieć, że zdarzają się sytuacje, w których będzie się czuło źle. Złość i emocje negatywne istnieją, a dziecko potrzebuje dowiedzieć się, jak sobie z nimi radzić. Nie może wyrażać agresji czy złości wyżywając się na innych, ani robiąc krzywdę samemu sobie. Należy uświadamiać dzieciom, że poznanie i zrozumienie własnych stanów emocjonalnych pozwoli na wyrażanie emocji w sposób akceptowalny społecznie.
Lepsze zrozumienie siebie rodzi znacznie lepsze rozumienie uczuć innych osób. W przedszkolu rodzą się pierwsze przyjaźnie, ale też dochodzi do kłótni pomiędzy maluchami. Kiedy zaczyna im zależeć na akceptacji i przyjaźni kolegi czy koleżanki, stają się zaborczy. Nie pozwalają bawić się z innymi dziećmi i potrafią zachowywać się agresywnie w stosunku do tych maluchów, które „odbierają” im przyjaciela.
Widząc takie sytuacje, to osoba dorosła powinna zareagować. Powiedzieć, że przyjaźń nie oznacza posiadania innej osoby na własność, ale możliwość zabawy wtedy, gdy obie strony tego chcą. Tolerancja i zrozumienie zachowania innych osób jest ważna dla rozwoju emocjonalnego dziecka. Powinno ono przyswoić sobie to, że można mieć więcej przyjaciół i bawić się z nimi zgodnie, współdziałając w wykonywaniu zadań i prac. Kłótnie nie są niczym złym, o ile są rozwiązywane sprawiedliwie i z poszanowaniem praw i pragnień każdej ze stron. Dzieci nie są w stanie sobie tego wytłumaczyć samodzielnie, potrzebują pomocy rodzica czy nauczyciela w przedszkolu, aby rozwijać umiejętność kontrolowania własnych emocji i zachowań.