W psychologii dziecięcej istnieje teoria przywiązania dziecka do rodziców, które jest fundamentem zdrowia psychicznego dla obu stron, a w szczególności dla maluszka. Istotnie wpływa to na jego odpowiedni rozwój społeczny w przyszłości. Więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem może być bardzo silna, to przywiązanie emocjonalne, które łączy dwie osoby bez względu na czas i miejsce. To teoria Bowlby`ego, który sugerował również, że początkowo niemowlę tworzy jedną z podstawowych więzi ze swoim głównym opiekunem, zwykle matką lub ojcem. Później na bazie takiej więzi buduje wszelkie późniejsze relacje.
Etapy budowania więzi dzieci z rodzicami
Według przedstawionej teorii przywiązania, silna więź między matką lub ojcem a dzieckiem jest naturalnym odruchem u maluszka. Noworodek przychodzi na świat z biologicznie zdeterminowaną potrzebą budowania więzi z innymi. Jest to wręcz uzasadniona potrzeba ważna dla przetrwania całego gatunku ludzkiego.
Pierwszym etapem budowania więzi pomiędzy rodzicami i dzieckiem jest etap aspołeczny, który trwa od urodzenia do mniej więcej 6 tygodnia życia. Dziecko komunikuje się z otoczeniem poprzez płacz, kontakt wzrokowy i pierwsze uśmiechy, kierowane najczęściej do każdego, kto znajdzie się w pobliżu dziecka. Trudno tu mówić o przywiązaniu noworodka do kogokolwiek.
Natomiast pomiędzy 6 tygodniem życia a 7 miesiącem życia dziecko wykształca bezkrytyczne przywiązanie do pewnych osób, głównie rodziców. Mniej więcej od 3 miesiąca życia buduje zaufanie wobec jednego, wybranego opiekuna – na ogół matki, która najczęściej zajmuje się dzieckiem. Częściej się do niej uśmiecha i uspokaja się w jej ramionach. Więź tę wzmacnia jeszcze karmienie piersią.
Dodatkowe więzi wykształcają się powyżej 10 miesiąca życia. Dziecko tworzy więzi z opiekunami i osobami, które po prostu stają się mu bliskie, np. rodzeństwo, dziadkowie i oczywiście tata, a w dalszych etapach życia może być to również nauczyciel w przedszkolu czy niania.
Różne typy przywiązania
Teorię Bowlby`ego rozwinęła Mary Ainsworth, która stworzyła cztery typy przywiązania: bezpieczny, ambiwalentny, unikający i zdezorganizowany. W 70 proc. przypadków dzieci wykazują ten pierwszy styl przywiązania, gdzie mama czy tata są traktowani przez dziecko jako tzw. bezpieczna baza, której ufają i pozwalają sobie na naładowanie w jej towarzystwie emocjonalnych baterii. Około 15 proc. dzieci wykazuje przywiązanie ambiwalentne, kiedy odseparowanie od osoby, z którą stworzyło więź, nie wywołuje żadnych emocji, podobnie jak jej pojawienie się w jego otoczeniu. Około 15 proc. dzieci ma więzi w typie unikającym, gdzie popadają w silny lęk i płaczą, gdy bliska im osoba wychodzi z pokoju.
Więzi rodzinne i inne, które buduje dziecko na różnych etapach rozwoju, są bardzo ważne dla dzieci, ale i dla ich rodziców. To na ich bazie powstaje matryca innych więzi i zależności, jakie powstają w życiu dorosłym.