Właściwie każde dziecko rodzi się z silną potrzebą więzi z innymi. Od narodzin najważniejszą dla niego kwestią jest relacja z opiekunami, głównie z rodzicami. Pomiędzy dzieckiem a mamą lub tatą tworzy się więź uwarunkowana biologicznie, ale kształtuje ją później wiele różnych czynników, zależnych od charakteru dziecka lub rodzica. Jeśli jest ona silna, to dziecko podąża za rodzicem, bierze z niego przykład, słucha i pyta o wszystko, co go otacza. Warto pielęgnować taką więź. Jeśli jednak jest ona słaba, albo nie ma jej wcale, wówczas poszukuje zastępczego obiektu przywiązania, jakim może być grupa rówieśnicza.
Jak zaspokoić głód więzi?
Dziecko, które doświadcza pustkę więzi, jest sierotą, albo jego rodzice mają z nim słabą więź, nie ma się do kogo przywiązać. To jedne z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi może się zetknąć we wczesnym dzieciństwie i później. Wrodzone mechanizmy powodują, że poszukuje ono kogoś innego, do kogo mógłby się przywiązać i poczuć się bezpiecznie.
Najczęściej w takiej sytuacji wybór zupełnie bezwiednie, bez udziału świadomości dziecka, pada na rówieśników, z którymi spędza ono najwięcej czasu. To koledzy i koleżanki wydają się najbardziej zaangażowani w taką relację. Siłą rzeczy dziecko przywiązuje się do rówieśnika lub grupy rówieśników na podobnych zasadach, jak do rodzica.
Niekoniecznie musi być to sytuacja negatywna. Bliskie relacje z rówieśnikami budowane na zdrowych podstawach wspierają i stymulują rozwój psychiczny dziecka. Gorzej jest, jeśli to więź z rówieśnikami całkowicie i bez reszty zastępuje więź z rodzicami lub najbliższymi opiekunami. Gdy to na przykład koledzy z przedszkola stają się głównym obiektem przywiązania, dziecko chce być wobec nich lojalne i naśladować ich we wszystkim. W ten sposób pojawia się zjawisko dzieci przewodzonych przez rówieśników.
Dzieci przewodzone
O ile rodzic może pokazywać świat dziecku, kształtować jego charakter i postawy, o tyle kilkuletni rówieśnicy, czy nawet nastolatki nie są na tyle dojrzałe, aby komukolwiek przewodzić i o kimś decydować. Ich zachowania są często agresywne, z uwagi na brak wypracowanej samokontroli. Dlatego dzieci przewodzone przez rówieśników mogą być pozbawione najważniejszych relacji z najbliższą rodziną – z rodzicami lub kochającymi opiekunami, którzy za wszelką cenę chronią je od negatywnych doświadczeń. Rozwój dziecka przewodzonego przez rówieśników może być zaburzony, zahamowany, a zdolności do uczenia się zredukowane.
Dlatego trzeba być czujnym i zwracać uwagę na zachowanie dziecka – to zadanie nie tylko dla rodziców czy opiekunów, ale również nauczycieli w przedszkolu.