Jąkanie się jest jednym z problemów logopedycznych, z którym jednak można skutecznie walczyć. Takie zaburzenia mowy często występują na etapie przedszkola. Brak płynności wymowy jest uznawany przez specjalistów za naturalny etap jej rozwoju u dziecka. Wraz z upływem czasu zwykle owa płynność się pojawia, kiedy dziecko zrozumie i przyswoi sobie wszelkie zawiłości językowe. Kiedy jednak okres jąkania się przedłuża, najlepiej udać się do logopedy i dowiedzieć się, w jaki sposób pomóc dziecku w przezwyciężeniu niepłynności mówienia.
Jąkanie jako etap rozwoju mowy
O niepłynności mowy można mówić w kontekście rozwojowego etapu jej kształtowania. Nasilenie częstotliwości powtarzania tych samych dźwięków u dzieci występować może w trzech przypadkach – kiedy dziecko ma 2,5, 3,5 oraz 6 lat. Pojawiająca się niepłynność miewa charakter semantyczny, syntaktyczny lub fonologiczny.
O niepłynności semantycznej mowy można mówić, jeśli występuje u dziecka brak swobodnego przechodzenia od jednej myśli do kolejnej. Charakteryzuje się to tym, że podczas mówienia dziecko robi dłuższe pauzy, powtarza sylaby i całe słowa lub rozpoczyna zdania od samogłosek.
Niepłynność syntaktyczna sygnalizowana jest trudnością w przechodzeniu od jednej struktury gramatycznej do drugiej, a w wypowiedziach dziecka często stosowane są poprawki, powtarzane przyimki i spójniki.
Istnieje jeszcze niepłynność fonologiczna, przejawiająca się trudnością w przechodzeniu od jednej artykulacji do drugiej. Dziecko przeciąga i powtarza głoski, często zmienia też tempo mówienia, w ramach jednej i tej samej wypowiedzi.
Kiedy trzeba leczyć jąkanie?
Najczęściej z niepłynnością mowy u dzieci w wieku przedszkolnym mamy do czynienia w formie przejściowej. Płynność przychodzi z czasem, a jąkanie ustępuje w okolicy 5 czy 6 roku życia dziecka, dzięki rozwojowi sprawności językowej. U malucha następuje poprawa artykulacji, a problem mija sam z siebie.
Szacuje się, że około 4 proc. dzieci, w większości chłopcy, jąkają się i są świadome swojej trudności z mówieniem. Im trzeba pomóc, a walkę z niepłynnością mowy rodzice podjąć powinni po konsultacji z logopedą, np. z naszego przedszkola. Należy rozpocząć pracę z dzieckiem jak najszybciej, aby nie pojawił się lęk przed mówieniem, tzw. logofobia, ponieważ przedszkolak zacznie unikać kontaktów z rówieśnikami oraz wystąpień publicznych. Pomoc logopedy będzie konieczna. Warto też przeprowadzić badanie w poradni psychologiczno-pedagogicznej, określające stopień zaburzenia mowy dziecka. To ułatwi dostosowanie do jego indywidualnych potrzeb właściwej terapii z zakresu logopedii, neurologopedii i psychologii.
Rodzic na co dzień powinien okazywać jąkającemu się dziecku uwagę i zrozumienie. Nie pospieszajmy dziecka, niech we własnym tempie powie, co chce. Jeśli maluch nagle zaplącze się w wypowiedzi, poczekajmy, aż sam z tego wybrnie.
Starajmy się eliminować stres i napięcia w życiu dziecka, na tyle, na ile jest to możliwe. Do malucha mówmy prostym językiem, który łatwo naśladować. O problemach z jąkaniem nie rozmawiajmy w obecności syna czy córki. Nie stawiajmy też dziecka w sytuacji, w której zmuszone jest mówić – nie wysyłajmy na konkursy recytatorskie.