Jakie umiejętności powinno mieć czteroletnie dziecko?
Wstęp: Rodzice zawsze martwią się o to, czy ich dziecko rozwija się prawidłowo. To na szczęście dość łatwo można sprawdzić oceniając poziom umiejętności malucha i porównując je z zestawem zachowań typowych dla danego wieku.
Spora dawka samodzielności
Czterolatek umie już naprawdę sporo, jeśli chodzi o zajmowanie się sobą. Zdecydowana większość dzieci w tym wieku samodzielnie korzysta z toalety i nie potrzebuje tu pomocy rodziców, umie też samo umyć sobie buzię, ręce i zęby. Czterolatek powinien też bez udziału mamy i taty założyć kurteczkę, szalik i czapkę, nie sprawia mu też większych kłopotów zapinanie i odpinanie guzików przy ubranku. Maluch w tym wieku zazwyczaj pije z normalnego kubeczka, posługuje się widelcem i łyżką, smaruje sobie kanapkę masłem lub innym tego typu smarowidłem, bez większego trudu odkręci też sobie słoik. Drzwi nie stanowią żadnej przeszkody, jeśli tylko oczywiście maluch dosięga do klamki.
Mowa i rozumienie słów
Czterolatki ciągle jeszcze uczą się mowy, ale polega to raczej na wzbogacaniu słownictwa, niż na opanowywaniu podstaw języka. Czterolatki są z reguły bardzo gadatliwe, zadają wiele pytań i generalnie są ogromnie ciekawe otaczającego je świata. Chętnie słuchają bajek oraz opowiadań. Maluch umie opowiedzieć o swoich uczuciach i wrażeniach, ma także dużą skłonność do fantazjowania i tworzenia neologizmów. Dziecko w wieku czterech lat powinno znać co najmniej kilka piosenek, wierszyków, krótkich bajeczek, dobrze też, gdy pamięta imiona swoich rodziców, rodzeństwa, kolegów, pań przedszkolanek i innych osób, które często spotyka. Czterolatki dość dobrze rozumieją bardziej skomplikowane zdania, zaczynają też dostrzegać różnicę pomiędzy czasem teraźniejszym a przeszłym.
Duża sprawność fizyczna
Czterolatki są niezwykle ruchliwe, wszędzie ich pełno i dosłownie rozpiera je energia. Lubią się bawić z innymi dziećmi. Dużo biegają, uwielbiają zabawy z piłką, skakanie. Prawidłowo rozwinięty czterolatek najczęściej potrafi jeździć na trzykołowym rowerku, jest w stanie kopnąć piłkę do celu, umie pokonywać nieduże przeszkody skacząc, utrzymuje równowagę skacząc na jednej nodze.
Rozwój sprawności manualnej
Dzieci w wieku czterech lat stają się coraz dokładniejsze, a w ich działaniach zaczyna być widoczna precyzja. Czterolatki lubią zabawy „artystyczne” i większość tego typu zadań nie stanowi dla nich problemu. Czterolatek umie narysować kółko i krzyżyk, coraz staranniej wypełnia kolorowanki, kopiuje prostsze kształty i próbuje pisać pierwsze literki, ponadto potrafi przeciąć nożyczkami niedużą kartkę papieru. Czterolatkowi wychodzi rozwiązywanie prostych puzzli, budowanie wież z klocków, nawlekanie koralików na sznurek, układanie literki „z” z patyczków.
Czynności poznawcze
W wieku czterech lat dziecko powinno rozróżniać większość kolorów, kształtów, struktur i smaków. Najczęściej potrafi już wykonywać polecenia polegające na segregacji, np. rozdzielanie klocków według kolorów albo porządkowanie zabawek według ich rodzaju. Czterolatek rozróżnia podstawowe sprzęty domowe (np. lodówkę, żelazko, odkurzacz) i umie wyjaśnić, do czego one służą.
Co jeśli dziecko odbiega od normy?
Podane zachowania i umiejętności są typowe dla większości dzieci w wieku czterech lat. Warto jednak mieć na uwadze, że każdy człowiek jest inny i rozwija się w różnym tempie. Jeśli więc nasze dziecko nie spełnia oczekiwań dla danej grupy wiekowej, nie musi to być jeszcze powód do tragedii. Powinno się wtedy spisać wszystkie umiejętności dziecka i sprawdzić, na jakich obszarach odstaje od reszty – jego „braki” mogą być po prostu kwestią charakteru, a nie efektem opóźnienia w rozwoju.