Oddział przedszkolny i przedszkole to dwa różne terminy, które mogą być używane w kontekście edukacji wczesnoszkolnej, ale odnoszą się do nieco innych form organizacyjnych. Dyrektorzy wielu przedszkoli publicznych na terenie całego kraju tworzą tzw. oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych, które spełniają funkcję dawnych „zerówek”. Czym oddział różni się od przedszkola?
Oddział przedszkolny w przepisach prawa
Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci w wieku od trzech do sześciu lat, przygotowując je do nauki szkolnej oraz rozwijając ich umiejętności społeczne, emocjonalne i poznawcze. Wychowanie przedszkolne może się odbywać w różnorodnych miejscach, takich jak przedszkola publiczne i prywatne, oddziały przedszkolne w szkołach, a także w alternatywnych formach edukacji, jak przedszkola leśne czy montessori.
Oddział przedszkolny, często nazywany „zerówką”, jest zazwyczaj zlokalizowany przy szkole podstawowej i przeznaczony dla dzieci w wieku 5-6 lat. Jest to miejsce, które ma za zadanie ułatwić dzieciom późniejsze przejście do klasy pierwszej. Z kolei przedszkole to odrębna instytucja edukacyjna, przyjmująca dzieci już od 3. roku życia, gdzie mogą one pozostać aż do rozpoczęcia edukacji szkolnej.
W świetle art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, oddział przedszkolny jest podstawową jednostką organizacyjną przedszkola i nie wchodzi w skład struktury organizacyjnej, czyli klas w szkole podstawowej. Oddział funkcjonujący w budynku szkoły podstawowej, zachowuje odrębności programowe, zaś kształcenie i wychowanie w nim jest zorganizowane odmiennie niż w oddziałach szkoły podstawowej. Działa on na zasadach określonych w ramowym statucie przedszkola. Zasadniczo, oddział przedszkolny, tak jak i przedszkole, któremu podlega, pracuje przez cały rok, z wyjątkiem przerw, jakie zostaną ustalone przez organ prowadzący na wniosek dyrektora i rady przedszkola. Nie przewiduje się w nim ferii zimowych i letnich.
Zarówno oddziały przedszkolne, jak i przedszkola są regulowane przez polskie prawo oświatowe, które określa m.in. minimalne wymogi kadrowe i standardy bezpieczeństwa. Jednak organizacja dnia może się różnić. Należy wspomnieć tutaj również, iż oprócz ustawy Prawo oświatowe, kluczowe zasady dotyczące funkcjonowania przedszkoli i oddziałów przedszkolnych określa także rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej wydane 28 lutego 2019 roku, które opisuje dokładne zasady organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli. Zarówno ustawa, jak i to rozporządzenie dostarczają szereg istotnych wytycznych.
Oddział przedszkolny w szkole podstawowej a przedszkole – wady i zalety
Najczęściej w oddziałach przedszkolnych w murach szkół podstawowych, edukowane są tzw. starszaki, czyli najstarsze grupy przedszkolaków, które w ten sposób oswajają się z nowym otoczeniem szkoły podstawowej, do której najprawdopodobniej będą uczęszczały w kolejnym roku szkolnym. Oddział powinien pracować tak jak przedszkole – mieć tych samych nauczycieli i opiekunów oraz tę samą kuchnię. Niemniej, posiłki przyrządzane w przedszkolu trzeba fizycznie przenieść do oddziału przedszkolnego, co powoduje nie lada problemy. Jedzenie nie trafia więc na talerze dzieci od razu po przyrządzeniu i może być podgrzewane dwukrotnie.
Problemem w wielu oddziałach przedszkolnych jest to, że znajduje się w pewnym oddaleniu od przedszkola. Dzieci nie mają już kontaktu z młodszymi grupami przedszkolnymi i tylko od czasu do czasu biorą udział we wspólnych zabawach i przedstawieniach. Minusem oddziału może być i to, że jego nauczyciele mogą stosować się do dni wolnych właściwych dla szkoły podstawowej. W efekcie dzieci są pozbawione opieki w czasie np. ferii zimowych oraz przerwy pomiędzy świętami Bożego Narodzenia i Nowym Rokiem. Rodzice muszą więc znajdywać dla nich opiekę poza placówką. Dziecko musi się również przystosować do zupełnie nowych warunków panujących w oddziale przedszkolnym, np. toalety na korytarzu szkoły, a nie w bezpośrednim sąsiedztwie sali przedszkolnej, co dla niektórych będzie problemem.
Podsumowując oddziały przedszkolne są często postrzegane jako lepiej przygotowujące dzieci do szkoły, jednak mogą oferować mniej indywidualnego podejścia. Przedszkola, oferując bogatszy program rozwojowy i większą elastyczność, mogą być lepszym wyborem dla dzieci potrzebujących więcej przestrzeni na eksplorację i zabawę.