Jedną z powszechnie występujących wad wymowy jest seplenienie. Łatwo można zauważyć, że dziecko sepleni. Jeśli rodzic, a tym bardziej nauczyciel w przedszkolu wyraźnie słyszy, że dziecko ma tego rodzaju problem z mówieniem, można temu szybko zaradzić. Jak zapobiegać pogłębianiu się tej wady wymowy?
Czym jest seplenienie?
Seplenienie to jedna z najczęściej występujących wad wymowy, tak u dzieci, jak i u dorosłych. Polega ona na nieprawidłowej realizacji głosek z trzech grup:
• szumiących – sz, ż, cz, dż,
• ciszących – ś, ź, ć, dź,
• syczących – s, z, c, dz.
Osoba, która sepleni, może pomijać wymienione głoski, zastępować je innymi (tzw. substytuowanie głosek) albo też wadliwie je realizować, czyli artykułować w sposób zdeformowany.
Dlaczego dziecko sepleni?
Przyczyną seplenienia może być między innymi nieprawidłowo ukształtowany aparat mowy, wywołany np. krzywym zgryzem. Poza tym seplenienie wynika często z obniżonej sprawności narządów artykulacyjnych, z zaburzeń słuchu (fizycznych i fonematycznych). Co ciekawe, dziecko może seplenić w związku z występowaniem u niego chorób układu oddechowego, z obecności krzywej przegrody nosowej czy w związku z alergią.
Jak wygląda terapia seplenienia?
Na szczęście seplenienie można skutecznie korygować i pozbyć się go, dzięki czemu dziecko zacznie pięknie się wysławiać. Terapia seplenienia może być zastosowana u dzieci, jak i u dorosłych. O ile jednak u maluchów uczęszczających do przedszkola terapia u logopedy przyniesie w stosunkowo krótkim czasie bardzo dobre rezultaty, o tyle u dorosłych może być z tym trudniej. Już u nastolatków logopedzi zauważają, że seplenienie jest utrwalone, to nawyk, który trudno skorygować.
Ważne jest, żeby z sepleniącym dzieckiem jak najszybciej udać się do logopedy. Na taką terapię skieruje zarówno pediatra, jak i nauczyciel w przedszkolu. Jeśli przedszkole ma własnego logopedę, sprawa jest ułatwiona, ponieważ to on dokona diagnozy stanu dziecka.
Na pierwszej wizycie diagnostycznej logopeda oceni budowę anatomiczną narządów mowy, funkcjonowanie i sprawność aparatu mowy, jak i realizację poszczególnych głosek, słuch fonematyczny dziecka, a nawet sposób oddychania. Jeśli stwierdzi, że jest to wskazane, rozpocznie terapię.
Terapia seplenienia polega na stopniowej nauce prawidłowej wymowy konkretnych głosek. Często jest ona łączona z ćwiczeniami z zakresu percepcji słuchowej. Terapia seplenienia może być długotrwała, ale wszystko zależy od tego, jak będzie dziecko pracowało – w gabinecie logopedycznym i w domu. Współpraca pomiędzy logopedą a rodzicami jest przy tym bardzo istotna.