Empatia to umiejętność wczucia się w sytuację innego człowieka. Oznacza wrażliwość danej osoby na sytuacje, myśli, emocje, zachowanie drugiej osoby i istniejący kontekst społeczny. Pozwala na przyjmowanie różnych ról społecznych, integrację z grupą i współdziałanie w zespole. Z perspektywy dziecka w przedszkolu empatia i nauka empatycznego zachowania ma ogromne znaczenie dla pełnionych przez malucha ról w grupie rówieśniczej. Wysoki poziom empatii pozwala wczuć się w „skórę” innej osoby, aby lepiej ją zrozumieć. Jak rodzice i nauczyciele w przedszkolu mają podejść do kwestii nauki empatii dzieci?
Jak rozwijać zachowania empatyczne?
Wbrew pozorom dzieci łatwiej jest nauczyć empatii niż dorosłych, którzy wyrobili już na przykład na podstawie negatywnych doświadczeń, egoistyczne postawy i dbanie wyłącznie o swój własny interes. Dzieci całe sobą przeżywają emocje innych. Dlatego, jeśli rodzice są zdenerwowani, mówi się, że udziela się to i dziecku. Zdenerwowanie mamy może wywołać płacz u dziecka. Tak samo radość i spokój ukoją nerwy malucha.
W rozwój emocjonalny dziecka mocno wpisane są więzi z otoczeniem. Przedszkolak silnie przeżywa problemy np. swojego ulubionego kolegi, wręcz czuje ból rodzeństwa lub kochanego pupila domowego. Płacz koleżanki w przedszkolu łatwo wywołuje u kilkulatka własny płacz. To efekt współodczuwania, co skutecznie zachęca dziecko do tego, aby nawiązało kontakt z inną osobą. W ramach nauki empatii takie zachowania trzeba wzmacniać i wspierać dziecko w dążeniu do pocieszania innych. Wyrobienie wysokiej wrażliwości jest ważne do tego, aby dziecko i w przyszłości zachowywało się empatycznie.
Wychowanie ma znaczenie
To prawda, że jedne dzieci są bardziej wrażliwe od innych. Nauczyciele w naszym przedszkolu to bez problemu zauważają, ale nie oznacza to, że i u mniej wrażliwych wychowanków nie można wyrobić empatii. Liczy się codzienna nauka, wychowanie rodziców i samego przedszkola.
Dobrym sposobem wykształcania empatycznego reagowania jest urządzanie scenek sytuacyjnych, odgrywanie ról w przedstawieniach i przedszkolnym teatrzyku. Dziecko musi wczuć się w sytuację innej osoby, aby wypełnić swoje zadanie.
Nauka zachowań prospołecznych i empatycznych zawsze powinna rozpoczynać się w środowisku domowym. Rodzice muszą w taki sposób wychowywać dziecko, aby było po prostu wrażliwe na innych. To istotne, by młody człowiek cały czas miał poczucie, że należy pomagać słabszym i bronić ich. Jednak takie decyzje nie powinny być wynikiem jedynie nauki – musi je przyjmować jako własną decyzję, która wynika z wewnętrznej motywacji do podjęcia takiego, a nie innego działania.