Dla wielu rodziców siatki centylowe są wyznacznikiem tego, czy dziecko rośnie w odpowiednim tempie w porównaniu do rówieśników. Jednak nie można traktować takich siatek całkowicie bezkrytycznie. Interpretacja wyników z siatek centylowych dla naszych dzieci powinna korespondować z ich indywidualną sytuacją – kiedy się urodziły, jaką miały wagę urodzeniową itp.
Czym są siatki centylowe?
Siatki centylowe to wykresy przedstawiające średnią masę ciała i średni wzrost dziecka w wybranej grupie wiekowej. Zostały one opracowane na podstawie pomiarów statystycznych przeprowadzanych raz na 10 lat na określonej grupie populacji. Dzięki siatkom można określić, czy dziecko ma masę ciała proporcjonalną do swojego wzrostu i jak prezentuje się ono na tle rówieśników.
Każda siatka centylowa składa się z pionowych i poziomych osi, z których linia pozioma określa wiek dziecka, a linia pionowa jego wzrost, masę ciała lub BMI.
Jak korzystać z siatek centylowych?
Początkowo prawidłowe odczytywanie siatek centylowych może być kłopotem dla rodziców. Jednak wbrew pozorom wcale nie jest to takie trudne. Należy tylko wybrać na jednej osi wiek dziecka (w miesiącach w przypadku niemowląt, w latach w przypadku większych dzieci) oraz określić na drugiej osi wzrost lub wagę dziecka. Miejsce przecięcia tych dwóch linii pozwoli na uplasowanie dziecka na siatce centylowej, na której oznaczone są też wyniki grupy statystycznej dzieci.
Warto regularnie odnotowywać wagę i wzrost dziecka i konfrontować te wyniki z siatką centylową. Umożliwi to analizę i ocenę, czy dziecko rośnie prawidłowo.
Na co uważać przy interpretacji siatek centylowych?
Zauważyć należy, że siatki centylowe są tylko pewną wskazówką dla rodziców i dla pediatrów przy ocenie rozwoju dziecka i jego wzrostu. Jeśli przez wiele miesięcy w pomiarach dziecko plasuje się cały czas poniżej lub powyżej średniej i wyraźnie widać utrzymanie tempa rozwoju, nie trzeba się przejmować. Może być wyraźnie wyższe lub cięższe od rówieśników, ale o niczym to jeszcze nie świadczy.
Zwróćmy uwagę na fakt, że tempo wzrostu dzieci ulega zmianom na przestrzeni lat. Dlatego siatki centylowe są regularnie aktualizowane. Pierwsze też siatki mają większy przedział wagowy, ponieważ dziecko szybko rośnie w pierwszych miesiącach życia. W okresie przedszkola także ten wzrost jest wysoki, ale już nie tak duży. Jako nastolatek dziecko znów będzie notowało być może skok rozwojowy, zwłaszcza jeśli chodzi o wzrost.
Pamiętajmy też o tym, że są inne siatki centylowe dla chłopców i inne dla dziewczynek. Inne siatki dotyczą także wcześniaków, czyli dzieci przedwcześnie urodzonych.
Kiedy odczytujemy wyniki naszego dziecka z siatki centylowej powinniśmy wiedzieć, że pozostawanie na tym samym poziomie dziecka na siatce oznacza, że jego organizm rozwija się prawidłowo i w sposób harmonijny. Wizyta u pediatry jest wskazana, jeśli wynik wskazuje poniżej 3. lub powyżej 97. centyla. Jeśli jednak jest tak cały czas, od urodzenia dziecka, również nie musi być to powodem do niepokoju.